بررسی بیان و بدیع در دیوان بابافغانی شیرازی

در پاسخ به میزان و چگونگی کاربرد صنایع بیان و بدیع در دیوان بابافغانی به طور چکیده و مختصر می توان گفت به ترتیب صنایع بیان،بدیع معنوی و سپس بدیع لفظی بیشترین نقش را در دیوان ایفا کرده اند.در مجموع همه ویزگی های سبکی و محتوایی شعر بابافغانی دست به دست هم داده اند تا ایشان را به عنوان یکی از پیشروان مکتب وقوع معرفی کنند.روش استفاده شاعر از صنایع نیز به شکل ساده و متعادل است که شعر را دچار ابهام و دیریابی نکرده است. این پژوهش در چهار فصل و پانزده بخش تنظیم شده است .فصل اول شامل دو بخش ، که بخش اول حاوی زندگی نامه ، ویژگی و سبک شعری و مضامین اشعار بابا فغانی و همچنین مطالبی راجع به مکتب وقوع و سبک هندی و بخش دوم مربوط به علم بلاغت ،تاریخچه و تطور علوم بلاغی و کتبی در این زمینه است.فصل دوم مختص به علم بیان است که هر یک از بخش ها مربوط به یکی از علوم چهارگانه علم بلاغت است.فصل سوم را به علم بدیع اختصاص داده و سه بخش برای آن تنظیم شده است..فصل چهارم که درباره ی بدیع معنوی است شش بخش دارد .روش کار بدین صورت است که،پس از مقدمه،زندگی نامه و مطالبی درباره ی بلاغت، به تعاریف مباحث علم بیان و بدیع پرداخته و برای هر یک شواهدی از دیوان ذکر شده است.پس از آن نتیجه گیری کلی و مختصری از میزان و چگونگی کاربرد و تاثیر هر یک از صنایع در دیوان بابافغانی انجام شده و آمار استفاده از هر یک از فنون در انتهای بخش ها به صورت جدول و نمودار نشان داده شده است.برای ذکر تعاریف از چندین منبع استفاده کرده و همه اختلاف نظرها و تفاوت ها بیان شده است.مبنای کار کتاب "فنون بلاغت و صناعات ادبی" استاد همایی است و برای تکمیل نظر ایشان از کتب متقدمین و متاخرین دیگر استفاده شده است.راجع به شواهد لازم به ذکر است که تعدادشان متغیر است و با توجه به میزان کاربرد هریک تعداد کم و بیش می شود و صنعت مورد نظر در هر بیت با خطوط مشخص شده است.